تمرین مناسب کودکان برای نویسندگی
تمرین مناسب کودکان برای نویسندگی به‌عنوان فعالیتی مهم، نه‌تنها مهارت‌های نگارشی آنان را تقویت می‌کند، بلکه به پرورش تفکر خلاق و تخیل و توانایی‌های ارتباطی آنان نیز کمک می‌کند.
این مهارت، کودکان را تشویق می‌کند تا افکار و احساسات خود را به‌شیوه‌ای ساختارمند و منظم بیان کنند که این امر موجب رشد اعتمادبه‌نفس و خودبیانگری میشود. علاوه‌بر این، نوشتن باعث تقویت تفکر انتقادی و مهارت‌های حل مسئله نیز میشود؛ چراکه کودکان باید قبل از نوشتن، ایده‌ها و نظرهای خود را پردازش و سازمان‌دهی کنند. تمرین و آموزش نویسندگی از دوران کودکی، راهی برای یادگیری مداوم و توسعه ارتباط‌های موفق در تمامی مراحل زندگی است.
یازده تکنیک مناسب کودکان برای تمرین نویسندگی
تکنیک‌هایی که در ادامه به شما ارائه می‌دهیم، به‌خوبی استعداد کودکان را درزمینۀ نویسندگی رشد داده و به آنها کمک می‌کنند تا به‌خوبی بنویسند.
تکنیک داستان‌پردازی با تصاویر
این تکنیک با استفاده از تصاویر باعث تحریک خلاقیت و توسعۀ مهارت‌های توصیفی کودکان میشود. ابتدا، تصویری جذاب یا معنی‌دار را مانند یک حیوان درحال بازی یا صحنه‌ای از طبیعت، به کودکان نشان دهید و از آنها بخواهید که توصیف کنند در تصویر چه اتفاقی می‌افتد. از آنها سؤالاتی بپرسید: «فکر می‌کنی شخصیت‌های این تصویر چه احساسی دارند؟»؛ «اگر این حیوان بتواند صحبت کند، چه می‌گوید؟». این روش توانایی تبدیل مشاهده‌ها به توصیف‌های نوشتاری را تقویت می‌کند و باعث میشود کودکان درک عمیق‌تری از جزئیات بصری به دست آورند.
در این تکنیک، کودکان یاد می‌گیرند داستان را از نگاه خود بنویسند و با اضافه‌کردن احساس و ریزه‌کاری‌ها، به داستان بُعد بیشتری ببخشند. استفاده از تصاویر ملموس و واقعی‌تر (مثل صحنه‌های طبیعت یا حیوان‌ها یا رویدادهای ساده) برای کودکان خردسال مناسب‌تر است و به آنها کمک می‌کند تا خلاقیت خود را به روش‌های مختلف بیان کنند.
داستان‌سرایی گروهی (Round-Robin)
این تکنیک تمرین‌های گروهی جذاب و خلاقانه است که به رشد خلاقیت و مهارت‌های همکاری در کودکان کمک می‌کند. در این روش، هر کودک در یک گروه، بخشی از داستان را می‌نویسد و سپس داستان به کودک بعدی منتقل میشود. این جریان تا زمانی ادامه می‌یابد که کودکان داستان را تکمیل کنند. این کار به آنها کمک می‌کند که ایده‌های خود را با هم ترکیب کنند و یاد بگیرند چگونه از دیدگاه‌های مختلف بهره گیرند تا داستانی جالب و پیچیده‌تر بسازند.
برای مثال، شما ممکن است داستان را با جمله‌ای ساده شروع کنید و سپس هر کودک باید یک جمله به آن اضافه کند. این روش کودکان را تشویق می‌کند که از ایده‌های بکر و غیرمنتظرۀ هم‌گروهی‌های خود استفاده کنند و مسیر داستان را به‌شکلی متفاوت ادامه دهند. این تمرین باعث تقویت روحیۀ کار گروهی و هم‌فکری و احترام به ایده‌های دیگران میشود.
نوشتن نامه به قهرمانان و الگوهای الهام‌بخش
نوشتن نامه به شخصیتی الهام‌بخش، مانند قهرمان واقعی یا خیالی، به کودکان کمک می‌کند تا احساس‌ها و افکار خود را در قالب نوشتار بیان کنند. این نامه ممکن است به شخصیتی تاریخی یا قهرمانی ورزشی یا حتی یک عضو خانواده باشد که کودک به آن افتخار می‌کند. این روش به کودکان فرصت می‌دهد تا به زبان ساده و از روی دل، تحسین و قدردانی خود را نشان دهند.
برای نمونه، از کودک بخواهید که به قهرمانش بگوید چرا او را دوست دارد و چه چیزهایی از او یاد گرفته است. همچنین، این تمرین باعث تقویت مهارت‌های نوشتاری و مهارت‌های احساسی کودکان میشود؛ زیرا آنها یاد می‌گیرند چگونه از احساسات خود استفاده کنند تا نامه‌ای قدرتمند و مؤثر بنویسند. این تکنیک به‌ویژه برای کودکان در مراحل اولیه نوشتن مناسب است؛ چراکه نوشتن دربارۀ علاقه‌مندی‌هایشان باعث افزایش اشتیاق و انگیزه آنها میشود.
مصورسازی و نقاشی‌های داستانی
تکنیک مصورسازی و داستان‌های تصویری ترکیبی از نقاشی و نوشتار است که کودکان را به‌سمت داستان‌سرایی بصری و تصویری می‌برد: کودکان داستانی کوتاه را به‌صورت تصاویر متوالی نقاشی کرده و در کنار هر تصویر توضیح‌هایی می‌نویسند. این تمرین به آنها کمک می‌کند که داستان را در قالبی فشرده و مختصر بیان کنند و از ترکیب واژه‌ها و تصاویر بهره بگیرند.
این تکنیک برای کودکان خردسال که به نقاشی علاقه دارند، بسیار جذاب است. آنها می‌توانند موضوعی ساده را مانند «یک روز مدرسه» یا «سفر خانوادگی» در قالب نقاشی داستانی اجرا کنند و در هر قاب، یک بخش از داستان را توضیح دهند. همچنین، استفاده از مصورسازی‌ها باعث میشود که کودکان با مفهوم دنبالۀ داستان و نحوۀ انتقال ایده‌ها به‌صورت تصویری آشنا شوند و توانایی‌های نوشتاری و هنری خود را ارتقاء دهند.
نوشتن داستان از پایان
این تکنیک کودکان را به فکرکردن متفاوت و خارج از چهارچوب عادت‌های نوشتاری مرسوم تشویق می‌کند. در این روش، کودکان داستانی را از نقطه پایان شروع می‌کنند و به عقب برمی‌گردند تا بدنه داستان و مقدمه را شکل دهند. برای مثال، داستان را با جمله‌ای مثل «و آنها به خوشی تا ابد زندگی کردند.» شروع کنید و از کودک بخواهید به این فکر کند که چه ماجراهایی باعث رسیدن به این پایان شده است.
این تمرین موجب میشود کودکان به داستان از زاویه‌ای تازه نگاه کنند و ایده‌های خلاقانه‌تری را کشف کنند. علاوه‌بر این، با شروع از پایان، آنها باید بخش‌های مختلف داستان را طوری بسازند که با نتیجه نهایی هماهنگ باشد. این تکنیک نه‌تنها خلاقیت را تقویت می‌کند، بلکه تفکر منطقی و ساختارمند را نیز در کودکان پرورش می‌دهد.
نوشتن گذشته‌نماها (فلش‌بک‌ها، رویدادهای گذشته)
تکنیک گذشته‌نما به کودکان کمک می‌کند داستان را از زاویه‌ای متفاوت و با توجه به گذشتۀ شخصیت‌ها روایت کنند. در این روش، از کودکان بخواهید داستانی بنویسند که در آن یکی از شخصیت‌ها در طول یک صحنه به یاد خاطره یا رویدادی در گذشته بیفتد و با بازگشت به آن زمان، جزئیات آن را توصیف کند. برای مثال، از کودک بخواهید دربارۀ یک روز خاص در مدرسه یا سفری خانوادگی یا تولدی که سال‌های قبل شرکت کرده، گذشته‌نما بنویسد و تجربه‌های خود را بازگو کند.
این تمرین به کودکان کمک می‌کند تا علاوه‌بر تمرین نویسندگی، مهارت‌های تفکر بازگشتی و تحلیل احساسی را نیز تقویت کنند. گذشته‌نماها به نویسندگان کوچک امکان می‌دهند که پیوستگی‌ها و تأثیرهای رویدادهای گذشته را بر حال حاضر داستان بهتر درک کنند.
نوشتن نامه به شخصیت‌های داستانی
در این تمرین، از کودکان بخواهید به شخصیت محبوب‌شان در کتاب یا فیلمی که به آن علاقه دارند، نامه‌ای بنویسند. این نامه بهتر است شامل سؤالاتی دربارۀ تصمیم‌های آن شخصیت، احساسات او و انگیزه‌هایش باشد. برای مثال، کودک از شخصیت داستان بپرسد چرا تصمیم خاصی گرفته یا دربارۀ سختی ماجراجویی‌هایی که تجربه کرده است، صحبت کند.
این تکنیک باعث میشود که کودکان به ریزه‌کاری‌ها و پیچیدگی‌های شخصیت‌ها فکر کنند و احساسات و افکارشان را با همدلی بیشتری بررسی کنند. همچنین، این تمرین باعث میشود کودک در قالب نوشتار، سبک نامه‌نگاری و استفاده از زبان احترام‌آمیز و مؤدبانه را نیز تمرین کند.
ساخت جدول داستانی (Plot Chart)
یکی از روش‌های مفید برای کودکان این است که قبل از شروع نوشتن، داستان خود را در قالب یک جدول یا نمودار سازمان‌دهی کنند. به کودکان آموزش دهید که ابتدا طرح کلی داستان، شخصیت‌ها، محل وقوع رویدادها و رویدادهای اصلی را در جدولی بنویسند. این کار به آنها کمک می‌کند که طرح کلی و منظم برای داستان‌شان داشته باشند و ساختار روایی را بهتر درک کنند.
به‌عنوان مثال، از کودک بخواهید سه بخش اصلی (آغاز و میانه و پایان) را در داستان خود مشخص کند و در هر بخش، رویدادهای کلیدی را بنویسد. این تمرین به کودکان کمک می‌کند تا منطقی و سازمان‌یافته به داستان خود فکر کنند و قبل از نوشتن، ایده‌ها و ساختار کلی داستان‌شان را به‌صورت سازمان‌دهی‌شده تدوین کنند.
ایجاد شعرهای آهنگین و کوتاه
در این تکنیک، از کودکان بخواهید تا شعرهای کوتاه و آهنگین بنویسند که از قافیه و وزن (ریتم) برخوردار باشند. به کودکان کمک کنید تا با استفاده از واژه‌های ساده، احساس‌ها و اتفاق‌های روزمره را به‌صورت شعرهای کوتاه دو یا سه خطی بیان کنند. برای نمونه، از آنها بخواهید که دربارۀ فصل‌ها یا طبیعت یا حیوان‌ها شعرهای ساده‌ای بنویسند.
این تمرین نه‌تنها مهارت نوشتاری کودکان را تقویت می‌کند، بلکه به آنها کمک می‌کند تا با قافیه و وزن شعر آشنا شوند و کلمه‌ها را با دقت بیشتری انتخاب کنند. استفاده از شعر به‌عنوان قالبی خلاقانه، کودکان را به بازی با زبان و کلمه‌ها تشویق می‌کند و باعث افزایش دایرۀ واژگان آنها میشود.
نوشتن خاطره‌ها به‌صورت روزانه (ژورنال‌نویسی)
این تمرین شامل نوشتن اتفاق‌های روزانه به‌صورت خاطره است که به کودکان کمک می‌کند به‌طور مستمر بنویسند و افکار و احساس‌های خود را بیان کنند. در این روش، کودکان هر شب چند خط دربارۀ اتفاق‌های مهم روز می‌نویسند و تجربه‌ها و احساس‌ها و رویاهای خود را روی کاغذ می‌آورند.
روزنگاری (ژورنال‌نویسی) به کودکان این امکان را می‌دهد که با تمرین روزانه، نویسندگی خود را تقویت کنند و اعتمادبه‌نفس بیشتری در نوشتن پیدا کنند. علاوه‌بر این، نگارش روزانه باعث میشود کودکان به‌صورت مستمر و بدون فشار خاصی، درگیر نوشتن شوند و به‌تدریج مهارت‌های توصیفی و بیانی آنها رشد کند.
بازی جعبه داستان یا کارت‌های داستانی
این تمرین نویسندگی برای کودکان یک بازی داستان‌نویسی است که از جعبه‌ها یا کارت‌هایی حاوی تصاویر یا کلمه‌ها برای تحریک خلاقیت استفاده می‌کند. در این روش، به کودکان یک سری کارت یا تاس با تصاویر یا واژه‌ها یا عبارت‌هایی داده میشود. هر کودک کارت‌ها می‌کشد یا تاس‌ها را می‌اندازد و براساس ترتیب تصاویر یا کلمه‌ها، یک داستان کوتاه و خلاقانه می‌نویسد. برای مثال، ممکن است از کارت‌هایی با کلمه‌هایی مثل «جنگل»، «گربه»، «جادو» و «غروب» استفاده کرد و از کودکان خواست با استفاده از این کلمه‌ها داستانی تخیلی بسازند.
دیدگاهتان را بنویسید